Zagadjenje vazduha – najčešća pitanja
Iz čega se sastoji zemljina atmosfera?
Iz smeše gasova, vodene pare i čvrstih čestica.
Koji gasovi su prisutni u atmosferi i u kom procentu?
Azot (≈ 78%), kiseonik (≈ 21%), argon (≈ 0,9%) i ostali gasovi koji čine 0,1 procenat vazduha. Najmanje zastupljeni gasovi su ugljen-dioksid (≈0,04), metan, ozon, azot-doksid, kao i neki od plemenitih gaosva (helijum, neon, kripton i zenon).
Koji procent atmosfere čini vodena para?
0,25% atmosfere.
Koje čvrste čestice se nalaze u vazduhu?
Čvrste čestice predstavlju aerosoli prirodnog ili veštačkog porekla. Prirodne aerosoli se najčešće sastoje iz prašine mineralnih i organskih jedinjenja, polena, spora, vulkanskog pepela i dr. Najčešći veštački zagađivači iz industrije su hlor i njegova jedinjenja, fluor i njegova jedinjenja, kao i živa. Jedinjenja sumpora koja se nalaze u vazduhu mogu biti od industrijskog zagađenja ali mogu nastati i iz prirodnih izvora.
Šta je zagađenje vazduha?
Zagađenje vazduha, prema Svetskoj Zdravstvenoj Organizaciji, predstavlja zagađenje unutrašnje i/ili spoljašnje životne sredine hemijskim, fizičkim ili biološkim zagađivačima koji menjaju prirodne karakteristike atmosfere.
Koje su posledice zagađenja vazduha?
Zagađenost vazduha može da izazove razne bolesti, alergije i smrt kod ljudi i drugih živih bića, može da ugrozi životnu sredinu i klimu. Najčešće bolesti koje se javljaju usled zagađenog vazduha su respiratorne infekcije, kardiovaskularne bolesti i rak pluća. Svetska Zdravstvena organizacija je procenila da godišnje od zagađenog vazduha umre 7 miliona ljudi.
Kako nastaje zagađenje vazduha?
Zagadjenje vazduha nastaje čovekovim delovanjem i prirodnim putem. Zagađenje vazduha čovekovim delovanjem najčešće nastaje usled korišćenja fosilnih goriva za transport i energiju, industrije i korišćenja djubriva u poljoprivredi. Prirodna aero zagađenja nastaju usled vulkanskih erupcija, šumskih požara i prirodnih procesa nekih organizama.
Koje supstance su glavni zagađivači vazduha?
U supstance koji su najveći zagađivači spadaju primarne i sekundarne suspendovane čestice (Particulate matter – PM), sumpor dioksid (Sulphur dioxid – SO2), azotni oksidi (Nitrogen oxides – NOx), amonijak (Ammonia – NH3), lako isparljiva organska jedinjenja (Volatile organic compaund – VOC), metan (Methane – CH4) i ozon (Ozone – O3).
Šta su suspendovane čestice?
Suspendovane čestice nastaju prirodnim procesima i čovekovim delovanjem. To su je tzv. sitna prašina u kojoj ima štetnih sulfata, nitrata , ugljovodonika, teških metala (živa, kadmijum, olovo, arsen), amonijaka. Što su sitnije to su opasnije jer dublje prodiru u organizam prilikom udisaja. PM 10 čestice su manje od 10 mikrometara. PM 2.5 čestice su manje od 2,5 mikrometra. Prema direktivama Evropske unije koncentracija PM čestica ne sme da bude veća od 40 mikrograma po kubnom metru za PM 10 odnosno 25 po kubnom metru za PM 2.5 čestice da bi se vazduh smatrao čistim, a prekoračenja ne smeju da budu duža od 35 dana godišnje.